İnsanoğlunun ilkel denilebilecek dönemlerinden günümüze kadar spor hep hayatın bir parçası olmuştur. Dünyanın en eski sporu olarak bilinen atletizme dair ilk koşu yarışının M.Ö. 3000’li yıllarda gerçekleştiği keşfedilmiştir. Spor bundan çok daha öncesinde de insanoğlunun hayatında vardı. Spor tarihi binlerce yıllık bir geçmişe sahip olsa da son yüzyılda hayatın büyük bir bölümünde kendisini gösterir hale geldi. Küreselleşen dünya ve dijital çağ ise bize dünyanın her yerindeki spor organizasyonlarını ve sporcuları yakından tanıma fırsatı verdi. Hal böyle olunca birbirinden yetenekli sporcular dünya çapında tanınarak efsaneleşen idöller olmaya başladı. Bu efsaneler arasına giren birçok sporcudan bazıları ise gerçekten nadir görülen bir saygı ile onure edildi… Kendi takımları için efsane hale gelen bazı sporcuların formalarının da emekli edildiğini ve bir daha o numarayı o takımda başka sporcunun giymediğini birçok kişi duymuştur… Fakat bunun bir üst noktası daha var… Lig genelinde forma numarasının emekli edilmesi; yani o ligde yer alan hiçbir takımda o numaranın bir daha giyilmeyecek olması. Bu bir sporcuya verilen en büyük onursal davranışlardan biridir. Buna layık görülen ve bu duruma erişilebilen dünyada sadece 3 sporcu var. Şimdi o büyük 3 ismi birlikte yakından tanıyabiliriz:
Spor bundan çok daha öncesinde de insanoğlunun hayatında vardı. Spor tarihi binlerce yıllık bir geçmişe sahip olsa da son yüzyılda hayatın büyük bir bölümünde kendisini gösterir hale geldi. Küreselleşen dünya ve dijital çağ ise bize dünyanın her yerindeki spor organizasyonlarını ve sporcuları yakından tanıma fırsatı verdi. Hal böyle olunca birbirinden yetenekli sporcular dünya çapında tanınarak efsaneleşen idöller olmaya başladı. Bu efsaneler arasına giren birçok sporcudan bazıları ise gerçekten nadir görülen bir saygı ile onure edildi… Kendi takımları için efsane hale gelen bazı sporcuların formalarının da emekli edildiğini ve bir daha o numarayı o takımda başka sporcunun giymediğini birçok kişi duymuştur… Fakat bunun bir üst noktası daha var… Lig genelinde forma numarasının emekli edilmesi; yani o ligde yer alan hiçbir takımda o numaranın bir daha giyilmeyecek olması. Bu bir sporcuya verilen en büyük onursal davranışlardan biridir. Buna layık görülen ve bu duruma erişilebilen dünyada sadece 3 sporcu var. Şimdi o büyük 3 ismi birlikte yakından tanıyabiliriz:
Yakın zamanda hayatını kaybeden NBA efsanesi Bill Russel’ın ölümünden sonra, NBA yönetimi 6 numaralı formayı emekli etti ve Bill Russel, forması lig genelinde emekli edilen üçüncü, NBA için ise ilk sporcu oldu. Ondan önce formaları emekli edilen efsaneler ise NHL (Buz Hokeyi) efsanesi Wayne Gretzky ve MLB (Beyzbol) efsanesi Jackie Robinson. Jackie Robinson, yetenekli bir oyuncu olmasına karşın elde ettiği başarılarla değil, “renk bariyerini kırmasıyla” yani ABD’deki ırksal entegrasyon tarihinde önemli bir isim olmasıyla dikkat çekmiştir. Wayne Gretzky ise şüphesiz buz hokeyi tarihinin en iyi oyuncusu olması ve sayısız başarılarıyla dikkat çekmiştir. Bill Russel ise hem elde ettiği sayısız başarıları hem de ırksal meselelerde aktif rol almasıyla dikkat çekmiştir.
Jackie Robinson (42):
Jackie Robinson, 1947’de renk bariyerini kırmış ve ırksal entegrasyon tarihine adını yazdırmıştır. 1947 yılından önce MLB’de, sadece beyazlar oynamakta ve bu ligden ayrı bir siyahi oyuncular ligi yer almaktaydı. MLB yürütme organından Rickey; hem sahip olduğu yeteneği hem de ırkçı tacizlerle baş edebilecek dirayeti nedeniyle Robinson’u gözüne kestirmiş ve onu MLB’ye almıştı. Böylelikle Robinson, büyük liglerde forma giyen ilk Afro-Amerikan olmuştu. Jackie Robinson gerçekten de taraftarların, rakiplerin ve hatta takım arkadaşlarının bile ırkçı tacizlerine maruz kalmıştı. Bu şiddete karşı duruşu ve gücü ile onurlandırılmayı hak eden Robinson, hayatı boyunca ırk ayrımcılığını üstlenmişti. Kariyeri boyunca Robinson yılmayıp yoluna devam etmiş ve Afro-Amerikalı oyunculara; rekabet edebileceklerini, MLB’de gelişebileceklerini, takımlarına liderlik yapabileceklerini ve kendisi gibi pek çok ödül kazanılabileceğini göstermişti. Robinson, kariyeri boyunca En Değerli Oyuncu ödülü, 6xAll Star takımına seçilme ve 1955 Dünya Serisi zaferlerini kazanmıştı. 1956’da emekli olan Robinson, 1962’de Onur Listesi’ne seçilmiş ve 1972’de, ölümünden kısa bir süre önce de numarası, takımı Dodgers tarafından emekli edilerek onurlandırılmıştı. Ancak tarihi 1997’ye geldiğinde Robinson’un lige girdiği 50.yıl kutlanmıştı. Başkan Bill Clinton’ın da katıldığı bu törende, MLB yöneticisi Bud Selig’in seslenişi ile “42 numara çağlar boyunca Jackie Robinson’a ait olarak kalacaktı.” Jackie Robinson’un lig genelinde emekli edilen 42 numarası, Amerikan sporlarındaki ayrımcılığı sona erdirme mücadelesi ile özdeşleşmiş olmaya devam ediyor. Çünkü Robinson’un mirası hem bir sprocu hem de bir aktivist olarak inşa edildi.
Wayne Gretzky (99):
Wayne Gretzky, NHL tarihinin en çok gol atan ve en çok asist yapan oyuncusu durumunda. Buz hokeyi oynamak için doğmuş, çocukluğundan beri büyük beklentiler yaratmış ve bu beklentileri misliyle yerine getirmiş bir spor ikonu Wayne Gretzky. “The Great One,” lakabı ile bile birçok şey anlatan Gretzky, doğal yetenek ve tutkusunu bu spora adamış, oyunda direkt ve dolaylı yoldan devrim yapmıştır. Buz hokeyinin popülerleşmesini sağlamış ve bir spor tarihinin tartışılmaz en iyisi olmuştur. Sayısız başarı ve rekora imza atan Gretzky, dönemine öyle bir damga vurmuştu ki; adı sokak isimlerine verildi, heykelleri dikildi, tezlere, belgesellere ve filmlere konu oldu. Adını Şöhretler Müzesi’ne yazdırmış olan bir oyun dehası, bir sporun en büyük ikonu, birçokları için bir süper kahraman Wayne Gretzky. Hal böyle olunca da 1999 yılında, Kanadalı’nın 99 numarası, NHL tarafından tüm takımlar için emekli edildi.
Bill Russell (6):
NBA efsanesi Bill Russel 31 Temmuz 2022’de hayatını kaybetti. 88 yaşında hayatını kaybeden efsanenin 6 numarası ise lig genelinde emekli edildi. Böylelikle NBA genelinde forması emekli edilen ilk basketbolcu oldu. 13 sezon Boston Celtics forması giyen Bill Russel; Olimipiyat Altın Madalyası, 2 kez NCAA şampiyonluğu, 5 kez NBA normal sezon MVP’si, 12 kez All-Star, 4 kez ribound kralı ve yaklaşması çok zor bir rekor olan tam 11 NBA şampiyonluğu başarılarını kazanmıştır. NBA’ya damga vuran ve basketbolda devrim yapan isimlerden biri olan Bill Russel, hayatı boyunca verdiği ırksal adalet mücadelesi ile dikkat çekmiştir. Önde gelen sivil haklar savunucusu olan Russel; 1963’te Martin Luther King ile birlikte yürümüş, ırk ayrımcılığını kınamış, Muhammed Ali’nin Vietnam Savaşı’na gitmemesini savunmuş, mücadelesini mahkemelerde de sürdürmüş ve birçok siyahiye, birçok sporcuya rol model olmuştur. Sahadaki başarılarına rağmen birçok kez ırkçı saldırıya maruz kalan Russel’ın, ailesine varan tehditler ve vandallıklar gerçekleşse de, yılmadan doğru bildiğine devam etmiş. NBA’yi kasıtlı olarak siyah oyuncuları oynatmasıyla suçlamış ve ligin tamamen siyah oyuncularla başladığı takımın bir parçası olmuştur. Bill Russel, bu sporu gerçekleştiren en büyük şampiyonlardan biridir ve hayatı boyunca saha dışında ortaya koyduğu eylemler ile bir nesle örnek ve umut olmuş bir efsanedir. Hal böyle oluncada, Russel’ın vefatının sonrasında NBA yöneticisi Adam Silver: “Bill Russel’ın sahadaki eşsiz başarısı ve öncü sivil haklar aktivizmi benzer ve tarihi bir şekilde onurlandırılmayı hak ediyor.” demiş ve Russel’ın 6 numarası lig genelinde emekli edilmiştir. Hak ettikleri saygıyı kazanan bu üç büyük ismin yanına gelecekte kim eklenir bilemeyiz fakat efsane sporcular bu dünya döndükte iz bırakmaya devam edecekler. Ve tarih bazılarını kendisi ile birlikte formaları dahi emekli olan sporcular olarak daima saygı ile hatırlayacak…
