Son zamanlarda sporcuların daha fazla psikolojik rahatsızlıklar yaşadıklarını ve bu rahatsızlıkları eskiye nazaran daha rahat paylaştığına rastlıyoruz. Bunu aslında sadece spora indirgemeden, yaşamın her alanında psikolojik rahatsızlıkların daha fazla gündemde olduğunu görüyoruz.
Psikolojik Sorunlar
NBA’in yıldız basketbolcularından KevinLove, 5 Kasım 2017’de Cleveland formasını terlettiği Atlanta Hawks karşılaşmasında, saha içinde aniden rahatsızlanmış ve soyunma odasına gitmişti. O maçta bir daha dönmeyen Love,ThePlayersTribune için kaleme aldığı bir yazıda, o gün sahada panik atak geçirdiğini itiraf etmiş ve “Bu üzerine konuşması ve yüzleşmesi zor bir durum ancak bunu yapmalıyım” sözleriyle sırrını paylaşmıştı. KevinLove örneğinin ardından akıllara bazı sorular geliyor; bu kadar üst seviyede performans gösteren ve bu kadar göz önünde bulunan sporcuların bu tarz rahatsızlıklar yaşaması olağan dışı bir durum mudur? Hemen cevap veriyim, tabi ki de değildir. Sporcuların da diğer tüm insanlar gibi psikolojik sorunlar yaşama riski vardır. Sporcuların belli başlı psikolojik sorunlarla, mental sorunlarla karşılaşma nedenlerini de şöyle özetleyebiliriz: Performans kaygısı (kaygı, stres, depresyon), sakatlıklar (umutsuzluk, depresyon, kaygı), medya ve sosyal medya baskıları (özgüven kaybı, mental sorunlar), varoluşsal problemler, özel yaşamlarındaki problemler (kayıp, yas, ilişki problemleri, ailevi sorunlar), kazanma baskısı, yeni spor dünyasının talepkarlığı, rekabetin ağır olması, takım içi problemler, cezalar ve diğer faktörlere bağlı olarak psikolojik sorunlar ortaya çıkabilir.
Sporcuların psikolojik sağlıklarının korunması ise performanslarını ve hayat kalitelerini artırmak için önemlidir. Psikolojik sorunları olan sporcular, herhangi bir psikolojik rahatsızlığa sahip olabilirler. Bu sorunlar, kaygı bozuklukları, depresyon, bipolar bozukluk, obsesif-kompulsif bozukluk, yeme bozuklukları ve travma sonrası stres bozukluğu gibi birçok farklı türde olabilir. Ayrıca sporcuların doping kullanması, yaşadıkları stresle bağlantılıdır.
Mustaripler
Psikolojik rahatsızlıklar, herhangi bir sporcunun hayatını ve performansını olumsuz yönde etkileyebilir. Bu nedenle, birçok ünlü sporcu, yüksek profilli yarışmalar sırasında psikolojik rahatsızlıklarla mücadele etmek zorunda kalmıştır. Bununla beraber, mental problemler yaşayan sporcuların sayısı azımsanmayacak kadar çoktur. Sporun içinde ve spor hikayelerindemental problemler, mental sorunlara rağmen başaran veya başaramayan hikayeler her zaman ilgi çekmiştir. Birkaç sporcunun yaşadığı zorluklara göz atalım. Yukarıda bahsettiğimiz gibi NBA basketbolcusu KevinLove, panik ataklardan ve depresyondan mustariptir.Love, NBA’da mücadelesine devam edebiliyor ve psikolojik sorunlarla mücadele etmek için profesyonel yardım aldığını da anlatıyor. Amerikalı efsane yüzücü Michael Phelps, depresyon ve anksiyete ile mücadele ettiğini açıklamıştır. Phelps, 2012 Londra Olimpiyatları’ndan sonra depresyonla mücadele etmek için tedavi görmüştür.MichealPhelbs, TheWeight of Gold belgeselinde; özellikle Amerikalı sporcuların, olimpiyatlarda oldukça baskılandığını ve intihara sürüklendiğini anlatmıştır. Hatta Phelps, kendisinin de zaman zaman intiharı düşündüğünü açıklamıştır. Phelps bir dönem spora ara vermiş ve rehabilitasyona girdikten sonra tekrar dönmüştür. 2018 Kış Olimpiyatları’nda yarışan Amerikalı snowboardcu ChloeKim, yarış öncesinde ciddi bir anksiyete atağı geçirmiş ve yarıştan önce kalp atışlarını kontrol etmek için bir doktor çağırmak zorunda kalmıştır. Daha sonra yarışta kendisini toparlayan Kim, altın madalya kazanmıştır. Bir diğer örnek ise, Amerikalı efsane tenisçi SerenaWilliams’dır. Williams, birçok kez depresyon ve anksiyete ile mücadele ettiğini açıklamıştır. Ayrıca, 2018 ABD Açık finalinde yaptığı tartışmalı kararların ardından sinir krizi geçirdiği de rapor edilmiştir. Şaşırtan bir örnek, İngiliz yıldız futbolcu David Beckham. Beckham, futbol kariyeri boyunca anksiyete ve obsesif-kompulsif bozukluk ile mücadele ettiğini açıklamıştır. Bu rahatsızlıklar, onun konsantrasyonunu ve performansını zaman zaman etkilemiştir. Amerikan futbolcusu Brandon Marshall daborderline kişilik bozukluğu yaşamaktadır. Ayrıca, İngiliz futbolcu ClarkeCarlisle da, kariyeri boyunca depresyon, anksiyete ve intihar girişimleri ile mücadele ettiğini açıklamıştır.
Amerikalı jimnastikçi SimoneBiles, 2021 Tokyo Olimpiyatları sırasında psikolojik sorunlar yaşadığını açıklamış ve bazı yarışmalardan çekilmiştir. Biles, daha önce de depresyon ve anksiyete ile mücadele ettiğini açıklamıştı. Ayrıca, eski ABD jimnastikçi AlyRaisman da cinsel tacize uğradığına dair açıklamaları sonrasında, travma sonrası stres bozukluğu ile mücadele ettiğini açıklamıştır. İngiliz efsane boksör Tyson Fury, depresyon, anksiyete ve manik-depresif bozukluk (bipolar) ile mücadele etmiştir. Fury, bu sorunları nedeniyle boks kariyerine ara vermek zorunda kalmış ancak sonra geri dönmüş ve 2020’de WBC ağır siklet şampiyonluğunu kazanmıştır. Amerikalı futbolcu Ricky Williams, sosyal anksiyete bozukluğu ve bipolar bozuklukla mücadele etmiştir. Williams, 2004 sezonunda futboldan ayrılmış ve daha sonra 2005 sezonunda geri dönmüştür. Belki Majesteleri Jordan’ın basketbola ara vermesini de babasının ölümüne bağlayabiliriz. Bulls ile 3 şampiyonluk kazandıktan sonra babasını kaybeden Jordan, bu kayıptan oldukça etkilenmiştir. Daha sonra babasının hayali olduğunu
söyleyerek basketbolu bırakan ve beyzbol oynamaya başlayan Jordan, çok geçmeden basketbola geri dönmüştür.
NBA’de en iyi altıncı adam ödülünü kazanmış olan Delonte West de sayısız sporcu gibi uzun süre sorunlarını kendine saklamıştır. Maryland sokaklarında acı bir şekilde şiddet gördüğü o videodan tam 12 yıl önce, bipolar bozukluk tanısı konmuş olan West, geç de olsa konuşmaya karar vermiş ve hayatını yeniden yoluna sokmaya çalışmıştır. Nelerle boğuştuğunu ThePlayersTribune’e anlatan West; defalarca intiharın eşiğinden döndüğünden, girdiği kimlik bunalımında bedeninde hapsolmuş karakterlere, farklı isimlerle e-posta hesapları açtığına kadar pek çok sorununu anlatmıştır. NBA’in yıldız oyuncularından DemarDeRozanda oldukça zorlu bir çocukluk geçirmiştir. Venus ve Serena Williams gibi Compton’da çok zorlu şartlarda büyüyen Derozan, kariyeri boyunca çok fazla git gel yaşamış ve mental problemlerle boğuşmuştur. Öyle ki, çocukluk arkadaşı yanında vurulmuş, kendisi çetelerden uzak büyümeye çalışmıştır.
Varoluşsal meselelere duyarlı ve hassas bir insan olan Derozan, bazı şeylerin eşiğine gelip zorlansa da baş etmeyi başarmış ve yaşadıklarını şeffaf bir şekilde açıklayarak diğer sporcular için örmek olmuştur. Bu örnekler, psikolojik sorunların herhangi bir sporcunun hayatında ortaya çıkabileceğini göstermektedir. Ancak, bu sorunlarla başa çıkmanın yolları vardır ve profesyonel yardım ve destekle, sporcuların iyileşmeleri mümkündür. Psikolojik rahatsızlıkları olan sporcular, genellikle terapiler, ilaçlar ve diğer destekleyiciler gibi bir dizi tedavi yöntemiyle tedavi edilir.
Mücadele
Soyunma odaları, üzerine kutsal anlamlar yüklenen yerlerdir ve sıklıkla maço bir kültüre sahiptir. Orada zaaflarımızı dile getirmek bir yana, bunları sıkı sıkı saklamamızın beklendiği yerlerdir. Ancak hepimizin konuşmaya ihtiyacı var. Gündelik işlerimizi halletmek için, gülmek için, ağlamak için… birkaç sözcük bile yeterli olabilir bazen. Günümüzde bu sorunları dile getiren ve örnek olan sporcu sayıları da giderek artmaktadır. NBA, mental sağlık sorunlarıyla her geçen gün daha fazla ilgileniyor. Bu sezon her takım bu konuda en az bir uzmanla çalışmak zorunda. KevinLove ve DeMarDeRozan’ın başı çektiği birçok oyuncu depresyon, panik atak veya başka bir mental rahatsızlık yaşayan sporcuları yardım almaktan çekinmemeleri için teşvik ediyor. Ben Gordon’ınbipolar bozuklukla başı dertte olan milyonlara verdiği tavsiye de aynı: Başınıza gelmeyeceğini asla düşünmeyin. Bir terapist bulun, karşısına oturup konuşmaya başlayın.
Derozan, kendisinin ve diğer NBA oyuncularının, psikolojik sorunlarla mücadele ettiklerini ve yardım almalarının önemli olduğunu vurguluyor. 2018 yılında, Derozan, sosyal medya hesabından yaptığı bir açıklamada, depresyonla mücadele ettiğini ve tedavi gördüğünü açıkladı. Bu açıklama, psikolojik sağlık konusunda farkındalık yaratmak için birçok insanı etkiledi.”İnsanlar bize bakıp ‘Sen her şeye sahip, her istediğini satın alabilecek biri olarak nasıl depresyona girebilirsin ki?’ diyor. Dileğim, bize bunları söyleyenler öyle zengin olsunlar ki paranın her şeye çare olmadığını görsünler” diyerek farklı bir noktanın altını çizmiştir Derozan. Ayrıca, Derozan ve diğer NBA oyuncuları, psikolojik sağlık konusunda farkındalığı artırmak için birçok faaliyette yer aldılar. Örneğin, 2019 yılında Derozan, Toronto Raptors’tan eski takım arkadaşı KyleLowry ile birlikte, gençlerin ve genç yetişkinlerin psikolojik sağlık hizmetlerine erişimini artırmak için bir bağış kampanyası başlatmışlardı. Derozan ayrıca, sporcuların psikolojik sağlığı konusunda eğitim alması ve bu konuda daha fazla farkındalık yaratması gerektiğini savunuyor. 2021 yılında, Derozan, ABD Senatosu’na yazdığı bir mektupta, sporculara psikolojik sağlık desteği sağlamak için daha fazla kaynak ayrılmasını talep etti. Derozan’ın bu konuda yaptığı çalışmalar, sporcuların psikolojik sağlığı konusunda farkındalığı artırmak ve yardım almanın önemini vurgulamak için önemli bir adım olmuştur. Sporcuların fiziksel sağlıklarının yanı sıra psikolojik sağlıklarının da önemli olduğu konusunda toplumda farkındalık yaratmak, psikolojik destek hizmetlerine erişimi artırmak ve bu konuda eğitim sağlamak, sporcuların performansını ve hayat kalitesini artırmak için önemli bir adımdır. KevinLove ve DemarDerozan bu konuda öncü oldular. NBA oyuncuları bu konuda daha çok ses oldu ve artık birçok sporcu bunu yapmaya başladı.
Günün sonunda grip olduğu için maç kaçıran bir sporcu ile panik bozukluk yaşadığı için maç kaçıran bir oyuncunun aynı kefede olması gerektiğini savundular. Ki kesinlikle haklı bir mücadele diyebiliriz. Şimdi birçok sporcu konuşmak zorunda. Yalnız olmadığımızı, milyonlarca kişinin benzer yollardan geçtiğini idrak etmeliyiz. Yukarıda bahsettiğimiz ya da ismini bilmediğimiz binlercesi gibi. Bunu hayata geçirmek, bu satırları yazmaktan yüzlerce kat daha da zor olsa da. Önce kendimizle, sonra bizlere yardım elini uzatmaya hazır ailemizle, çevremizle ve sonunda doktorlarla…
